Finals Requirement

Pakishigot ni Neil Llemedo: Center for Pop Music Phils, Inc.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (15)

1. alaot (poor; unfortunate) – Naa’y mga alaot nga maningkamot gayod og panginabuhi.
2. mabudhion (unfaithful) – Ang tawo nga mabudhion, dili angay maamigo.
3. hagawhaw (whisper) – Kanunay nako madunggan ang hagawhaw sa responsibilidad.
4. banggiitan (intelligent; brave) – Pangitaa sa YOUTUBE ang “banggiitang irongbuang”, di jud ka magmahay og tan-aw.
5. tugyan (surrender) – Bisan unsa ang mahitabo, ayaw gayud og tugyan sa imong mga kaaway.

Ika-siyam Nga Semanang Talaan (9)

Di ko kahibalo unsaon pagsugod sa akong talaan tungod daghan jud kaayo’g nahitabo sukad-sukad.

Ang nahitabo nga nagpalahi sa miaging mga semana mao ang pagsurprise namo ni Sir Leo. Kahibalo na si Sir kinsa ang naa didto. Hehe… Ingon-ani ni siya. Naning kaayo mi sa pagplano ini. Komplikado na kaayo kung i-suwat pa nako tanan. Nag-amot-amot ang uban namo para mupalit og cake, balloons, ug card (ug double-sided tape). Gi-ingnan mi ni Ms. Mia nga naa si Sir Leo sa Parklane mga alas-onsi sa udto. Una, mi-adto mi og Ayala para mupalit sa mga butang. Pagkahuman, nangadto dayon mi sa Parklane. Sige mi og huwat hangtod namuti nalang mi. Unya, naabot dayon si Sir. Mao to siya. Na-surprise gyud siya. Nalipay mi nga nabuhat to namo. Ganahan lang mi nga mabalik ang gugma ug kaluoy kaniya.  Apan naa’y babaye didto nga nagsamuk-samok. Wa siya nagpakita og respeto. Pasaylo-a nalang ko sa akong naingon. Pero sige nalang.

Sa lahing bahin, hapit na mahuman among finals. Gamay nalang jud kuwang unya makaginhawa na gyud mi – makaginhawa na gyud ko! Nag-utong ra mi tanan.

Ika-walo Nga Semanang Talaan (8)

Karong semanaha, nabati nasad nako ang kabog-at sa mga buhatonon sa eskwelahan. Daghan kaayo nga hapit na ko magkayamukat, labi na nga nagtinapol ko ug wa nako gidali-dali og buhat ang tanan. Wa ma’y bag-o anang bahina. Maayo sad ko sah?

Gawas ana, ang nakapanindot gamay sa akong semana mao kini: naghimo og album ang banda nga Kenosis ug akong namatikdan ang proseso sa paggama sa gihisgutang album sa recording studio. Karaan na ni sila nga banda. Apil aning banda mao ang uban nga miyembro sa banda nga Souls Harbor, nga sa una apil sa kaniadtong gitawag nga Local Ground nga music scene sa Sugbu. Ang “Our Land” nga kanta sa Souls Harbor misikat sa katong panahon nga milusob ang bagyo nga ginganlan og Roping. Kini nagsilbing ispirasyon sa mga tawo. Unsa’y labot nako nila ug aning tanan? Papa nako ang bahista ug ang uban miyembro paryente ra sad nako. Ug, interesado sad kaayo ko og sound engineering mao na ganahan jud kaayo ko mutan-aw kung unsaon.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (14)

1. gutlo (minute) – Pila nalang ka gutlo ang nahabilin?
2. tunglo (curse) – Ang tunglo sa among pamilya wa pa gyud mihawa.
3. kahaw-ang (emptiness) – Ang Ginoo ra ang makatagbaw sa kahaw-ang sa akong kasingkasing.
4. kuyanap (scatter) – Paspas kaayo mikuyanap ang “chismis”.
5. pag-amoma (care) – Maayo kaayo ang pag-amoma niya sa mga bata.

Ang Labing Bantugan nga Sugbuanon Para Nako

Pakighisgot ni Ms. Lilia Tio

Ika-pito Nga Semanang Talaan (7)

Taas-taas gamay among bakasyon pagkahuman sa kapoy apan lingaw nga intrams namo tungod Lunes ug Martes wala’y klase. Hayahay kaayo ko dili tungod wa ko’y gibuhat kon dili, wa ko naghunahuna sa mga buhatonon. Mao ni ang sekreto sa pagpahuway. Ayaw ipa-idlom ang kabog-at sa kalibutan.

Kon pangutan-on ko bahin sa unsa akong gibuhat gikan Sabado hangtod Martes, ang itubag nako mao kini: nagbansaybansay ko og kamatay. Nagpahimus ko sa panahon nga gihatag nako para makaginhawa, mao na wa ko’y gibuhat. Halos wa na ko’y panahon para sa akong kaugalingon. Mao ra to’ng panahona alang sa kaayohan nako.

Hapit na ko mahutdan og pulong; wala na ko’y maambit ninyo. Mao ra to para karon. Salamat.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (13)

1. magdumala (lead) – Ako ang magdumala ninyo karon.
2. pasidunggi (recognize; acknowledge) – Pasidunggi ang mga kabos.
3. kabos (poor) – Ang mga kabos ang angay hatagan og pagtagad.
4. ipabuhagay (express) – Ipabuhagay ang imong ngil-ad nga gibati.
5. sud-onga (ponder; look into) – Sud-onga imong kaugmaon.

Ika-unom Nga Semanang Talaan (6)

Intramurals namo sa STC kaniadtong Huwebes, Biyernes, ug Sabado (Sept. 4-6). Bisan dili ko player, busy gihapon ko tungod ako ang tigtukar sa music nga mao’y madunggan sa tanan tawo. Halos wala ko’y hawa-hawa sa akong puwesto kay wala ko’y puli. Tibuok adlaw maglingkod ra ko. Abi ninyo sayon pero dili jud lalim.

Gawas sa mga dula, daghan pa kaayo’g nahitabo. Grabe ang drama katong pagluwat (forfeit) sa TCO (Theresian Communicators’ Organization) kontra sa BAT (Business & Accountancy Team) sa dula nga soccer baseball tungod naa’y usa nga player sa TCO nga wala naapil sa official list of players. Para nako dili to sala sa TCO. Naa ko’y nahibaw-an nga dili nalang nako isuwat kay taas na kaayo. Apan sa wala pa naluwat ang TCO, mas dako ilang puntos kontra sa BAT. Gipugos gyud sa BAT nga maluwat ang TCO. Nahitabo gyud ug lipay jud kaayo sila. Mao ni ang rason sa di maayo nga reaksyon sa tigbansay (coach) sa TCO. Kasuko ug luha akong nakita niya. Hasta uban sa mga players nanghilak sad. Guol jud kaayo sila tanan.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (12)

1. abay (bridesmaid) – Mas gwapa ang abay kontra sa pangasaw-onon.
2. sidlakan (east) – Ang among balay makit-an sa sidlakan sa imong gitindugan.
3. isigkatawo (fellowman) – Dapat e-respeto nato atong isigkatawo.
4. madalidalion (impulsive) – Madalidalion siya basta mga sinina na ang isturyaan.
5. tigpaluyo (supporter) – Hinaot unta nga mahimo ta’g tigpaluyo sa presidente.

Wala'y Maayong Pag-usab

Si Juris Adaptar, 35 anyos, ug usa ka chef, daghan og nasulti bahin sa kalibutan nga gitawag nato og pulitika. Misugod siya ug ingon nga wala siya natagbaw sa mga gihimo ni Presidente Arroyo apan arang-arang nalang siya kung ikompara sa pipilang uban tungod nakahatag siya ug trabaho sa mga OFW. Ang dili gyud ganahan ni Adaptar ug ang labing bati mao sila Estrada ug Aquino. Matud pa niya, bogo si Estrada. Mura ra kuno siya’g naglingkod ug wala’y gibuhat. Sa laing bahin, si Aquino wala kuno’y kalibutan ug wala katilaw ug asenso ang Pilipinas kaniadtong panahon niya. Mitaas ang utang ug bisan dili to siya kurakot, iyang kabinete mao ang kurakot. Midungag pa ni si Adaptar nga base sa iyang nadunggan, lain2x kuno nga mga opisyal ang nanguha ug mga butang sa ECOTECH sa panahon ni Aquino. Bisan bata pa siya kaniadtong panahon ni Marcos, naa sad siya’y nasulti bahin ini. Para niya, si Marcos ang pinakamaayo sa uban tungod sa iyang panahon, gitawag ang Pilipinas og “Little Tiger”. Sikat ang Pilipino ug mas respetado kontra karon. Nakahatag siya ug dakong benepisyo sa mga Pilipino. Wala kaayo’y mga Pilipino nga mitrabaho sa gawas apan mauswagon gihapon ang nasod ug kusog ang turismo. Mihisgot pud si Adaptar nga center of trading ang Pilipinas kaniadto. Dili lang siya ang nilihok. Niapil sad si Imelda sa pagpalambo sa Pilipas. Giambit ni Adaptar iyang gibati bahin sa mga pulitiko karon. Miingon siya nga wala na siya’y paki(alam) tungod nangwarta ra sila ug wala sila’y nahimo nga maayong pag-usab sa atong nasod.

Pakighisgot ni Mona Clarita Zosa

Pakighisgot ni Mona Clarita Zosa bahin sa sinugdan sa pangan na "Liloan"

Ika-lima Nga Semanang Talaan (5)

Natintal gyud ko nga magsugod sa akong ka kapoy. Bisan di ko ganahan, pagkakapoy gihapon ang una nakong hilisgutan. Karong semanaha, daghan kaayo mi’g gibuhat nga mga assignment. Kanunay sad ko ulahi muabot sa klase. Murag nausab akong body clock og kalitkalit. Di sad nako malimtan ang nasinati nako kauban sila Andi, Donna, Vera, ug Patty sa pagbuhat sa pinakabag-ong Com 26 nga assignment. Wala’y undang among pagpangita og mga tawo nga pwede namo mapangutana bahin sa sinugdan sa mga pangan sa dalan diri sa Sugbu. Niadto mi og City Hall. Mura mi’g nagsuroysuroy didto kay bisan asa nalang mi malagpot; bisan asa lang mi paadtuon. Wala’y ayo among pag-adto. Pagkahuman, among gisuwayan ang musiyo tupad sa Cathedral. Naglakaw ra mi gikan City Hall padung didto. Pag-abot namo, sirado na. Swerteha gyud namo ato oi. Pero sige nalang. Ing-ana man gyud na. Dili man jud tanan panghitabo musubay sa imong gusto.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (11)

1. kilumkilom (dusk) – Pahulay ug ibati ang katahum sa kilumkilom.

2. pista opisyal (holiday) – Daghan kaayo ug pista opisyal karong mga panahona.

3. bidlisiw sa adlaw (sunrays) – Ang mga bidlisiw sa adlaw miigo sa iyang mga mata nga misidlak.

4. pagsubang sa adlaw (sunrise) – Samtang naa pa ang pagsubang sa adlaw, ayaw buhii ang paglaom.

5. abay (bridesmaid) – Isip usa ka abay, kinahanglan nimo tarongon ug buhat imong mga responsibilidad.

Pakighisgot ni Glenn Almazan

Pakighisgot ni Glenn Almazan bahin sa iyang opinyon sa sunod nga presidente.

Ika-upat Nga Semanang Talaan (4)

Para nako, karong semanaha mao ang pinakamaayo para nako kay nakita nako ang resulta sa akong pagtinarong ug pagtrabaho sa pagtuon. Nadawat nako ang uban nakong grado. Kontento ra man sad ko sa akong mga grado. Nalipay ko dili lang tungod duna koy garbo sa akong kaugalingon. Nalipay ko tungod kibaw ko malipay sad akong mga ginikanan. Importante gyud para nako nga muuyon sila sa akong gipambuhat bahala na kung unsa pa na’ng kapoya.

Samtang gisuwat ni nako, halos dili kaya sa akong lawas mulihok tungod sa ka kapoy. Katugon na kaayo ko pero padayon lang jud dapat para sa akong kaayuhan.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (10)

1. pagsulay (trial/s) – Dili gyud malikayan ang mga pagsulay sa kinabuhi.

2. panagdayeg (act of praising) – Duna’y panagdayeg ang katawhan sa Diyos.

3. pagtolon-an (lesson/s learned) – Duna’y pagtolon-an ang natan-aw nako nga salida.

4. sugilanon (story) – Paminawa akong sugilanon.

5. pagpanlimbong (act of deceiving) – Ang pagpanlimbong sa asawa ngadto sa iyang bana mao ebidensiya sa iyang dili pagkamatinod-anon.

Ika-tulo nga Semanang Talaan (3)

Makaingon gyud ko nga maayo dugay nako gibuhat ni akong assignment nga journal entry kay daghan jud kaayo’g nahitabo aning adlawa.

Pagkabuntag, nangadto mi ug CICC, apan sa dili pa mi mupadung didto, naghuwat mi sa bus nga muabot. Pag-abot sa bus, dili tanan estudyante nasud. Nagpabilin ang uban para balikon nalang sa bus inig human ug hatud sa una nga batch. Apil ko sa mga nabilin. Pagbalik sa bus, bisan gamay nalang mi ug panahon e-adto sa CICC kay dugay kaayo naabot ang bus, nangadto gihapon mi. Naabot jud mi ug nakit-an namo si Gov. Gwen Garcia didto. Nagpapicture ang uban estudyante samtang nagtan-aw ko nila ug namatikud pud nako nga giganahan gyud si Gov. Garcia sa pagtagad nila. Pagkahuman, sa dihang padung na mi sa USJ-R para sa Cebu Alliance of Mass Communication Students (CAMS) nga gisponsor sa ABS-CBN, natingala nalang mi nga wala na ang bus. Usa ra gyud ang pasabot ato. Gibiyaan na sad mi sa bus. Gipangsapot ang mga tao atong panghitaboa, pero sige nalang. Unya, nakaabot gyud mi sa USJ-R. Didto mi nagpahuwas sa tanan kasapot namo, labi na nga kita mi nga daghan ug fans nga nagpapicture ni Sir Leo. :)

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (9)

1. yukbo (hail) – Para nako, dili sakto nga giyukbo siya nga presidente sa organisasyon.
2. kalig-ohan (document) – Importante nga naa ta’y kalig-ohan para dili ta mailad ug bisan kinsa.
3. abiso (bulletin) – Siguradoa nga mabasa nimo ang abiso kay naa’y daghan nga importante nga impormasyon didto.
4. maabiabihon (hospitable) – Kitang mga Pilipino nailhan nga maabiabihon.
5. rebentador (firecracker) – Kinahanglan ta mulikay ug mga rebentador.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (8)

1. paglimbasog (effort) – Makita jud iyang paglimbasog sa iyang gipambuhat.

2. kabalilin-an (meadow) – Ang kabalilin-an nga bisitahon namo pirmi sa una nahugaw na tungod sa basura.

3. bansaybansay (training) – Mas maayo daw ilang bansaybansay kaniadto.

4. sultihonon (topic) – Unsa ang mga bag-ong sultihonon?

5. gigugol (spend) – Iyang gigugol iyang panahon sa pagsuwat.

Ika-duha Nga Semanang Talaan (2)

Murag kada suwat nako ini, kapoy ko pirmi. Sakto ra man sad kay daghan man jud kaayo ko’g gibuhat, labi na ron sa miaging semana. Pero lipay sad ko kay humana na gyud among midterms. Naa pud koy lain nga rason nga nalipay ko karon - birthday nako. Mayta makaginhawa ko bisan gamay lang kay murag dugay kaayo ning semanaha nahuman.

Makalabad sa ulo ang uban namo nga exam. Amo nalang gitubag bisan di jud to angay among mga tubag sa mga pangutana. Pero wa man mi mabuhat. Bahala nalang gyud ang Ginoo. Ako nalang gihalad ang tanan-tanan Niya. Mao man jud ang angay buhaton.

Midterms: Pakighisgot ni Mrs. Nelia Garcia Neri (audio)

Pakighisgot ni Mrs. Nelia Garcia Neri (audio)

Midterms: Pakighisgot ni Mrs. Nelia Garcia Neri

Kadtong mi-aging Miyerkules, Agosto 6, ako nakadawat sa higayon nga makasturya si Mrs. Nelia Garcia Neri, usa ka eksemplaryong Cebuano nga nakahatag ug dakong kontirbusyon sa dakbayan sa Sugbo.

Nieskwela siya ug highschool ug kolehiyo sa Saint Theresa’s College. Usa siya ka Golden Jubilarian sa STC karong tuiga. Miingon siya nga lahi ra jud ang STC sa una ug ang STC karon. Strikto kuno kaayo kaniadto ug taas kaayo ug sukaranan. Matud pa niya, mas disiplinado sila. Midungag pud siya nga mura daw ug mas maayo ilang bansaybansay sa Ininglis nga pinulongan kaniadto kay mas grabe ang pagsunod sa mga madre sa kalaki sa mga estudyante. Pagkolehiyo niya, duha ang kurso nga iyang gitapos. Ang usa mao ang Secretarial. Paghuman niya ini, nakadawat siya ug labing tag-as nga kadungganan. Ang usa pa niyang kurso mao ang AB English, nga iyang gihuman isip usa ka Suma Kumlaude. Pagkahuman niya ug graduwar ug kolehiyo, wa siya nidiretso ug trabaho. Nilupad siya padung Manila ug nikuha usab ug lain nga kurso. Bachelor of Science in Foods and Nutrition na pud iyang giton-an sa College of the Holy Spirit (o Holy Ghost). Gipili ni niyang kursoha tungod, matud pa niya, gibrainwash sila sa mga madre nga ang katungdanan ra sa babaye mao ang pagpuyo ra sa balay. Para ni Mrs. Neri, iya tong pag-andam para sa papel nga iyang atubangon sa iyang kaugmaon. Bisan na-impluwensyahan sa katilingban iyang desisyon, nalipay ra gihapon siya. Ang una niyang trabaho mao ang pagtudlo ug English ug Cooking sa STC, ug Religion sa Colegio de San Jose-Recoletos.

Mao to ang mga unang panghitabo sa iyang kinabuhi. Pagkahuman, gihatag niya ug kalit-kalit ang responsibilidad nga mu-atiman sa Lifestyle nga bahin sa Sun.Star, tungod mituo iyang lalaki nga igsoon, nga mao’y magtutukod sa Sun.Star, nga kaya niya. Naa man sad siya’y kasinatian sa pagsuwat. Sa dihang naa pa siya sa kolehiyo sa STC, siya ang editor-in-chief sa Star, usa ka official publication sa eskwelahan. Nisugod ang Lifestyle nga usa ra ka panid. Woman’s Page pa ang tawag ato sa una. Puro makidaiton nga impormasyon ang naa sa Woman’s Page.

Miambit siya bahin sa usa sa mga nakat-onan niya sa STC. Matud pa niya, “If you are committed to something, you have to do it.” Isip siya ang editor sa Woman’s Page, ang mga hilisgutan sa Woman’s Page gipalambo niya ug lahi-lahi na ang mga sultihonon. Ingon ato ang pagtubo sa Lifestyle. Karon, iyang gigugol iyang panahon sa pagsuwat sa iyang column nga Eve.

Karon nga naa na siya’y mga apo, daghan kuno kaayo’g nausab niya. Tungod aning tanan nga iyang nabuhat, wala’y makabalibad nga usa siya ka tinuod nga eksemplaryong Sugbuanon.

Una Nga Semanang Talaan (1)

Una, usa ra gyud akong gibati karon. KAPOY. Kapoy kay daghan kaayo ko’g buhatonon kay midterms na namo karong sunod nga semanaha. Paghunahuna lang nako daan makamatay gyud.

Ikaduha, gawas ana, naa man sa’y panghitabo nga nakapada ug kalipay nako bisan gamay. Birthday sa akong ig-agaw atong niaging Huwebes. Kaon diri, kaon didto ang buhat sa mga tao. Maayo nalang nga nahitabo to para makapahuway sad ko.

Ikatulo, gisapot ko ganina kay gireformat among computer. Gitangtang among iTunes. Pastilan! Ang dugo ug singot nga gihalad nako sa iTunes wala nala’y kwenta.

Luyo niining tanan, lipay ra gihapon ko kay buhi pa ko. Haylabi’g patay ko, diba? Wala man sad ko sa lugar nga mureklamo sa Ginoo kay mas daghan pa ug tao nga mas labaw pa ug problema nako.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (7)

1. hudyaka (celebration) – Aduna’y hudyaka sa baylihan gabii.

2. nitakdo (coincided) – Wala nitakdo ang gitara ug piyano.

3. gitahasan (mission) – Importante gyud na makahibaw ka sa imong gitahasan sa kinabuhi.

4. kapaykapay (fin) – Ang kapaykapay sa isda nasamad.

5. pasibo (adapt) – Iyang gipasibo iyang kinaiya sa uban tao.

Kuwang Og Kalamboan

Si Nancy Aguilar, 29 anyos, ug usa ka store manager, mitug-an nga wala siya matagbaw ni Presidente Arroyo kay matud pa niya, wala’y nahimo si Arroyo. Si Aguilar wala’y nasulti bahin sa kaayuhan sa iyang kahimtang karon kung ikompara sa una kay wala daw niya maabtan si Marcos. Apan para ni Aguilar, si Cory Aquino ang labing maayong presidente tungod sa nabuhat ni Aquino nga mga land reforms. Midungag sab si Aguilar nga ang labing bati nga presidente mao si Erap tungod dili siya pampulitiko. Segun pa niya, “for show” ra si Erap. Nagpasabot si Aguilar nga kuwang ang kalamboan nga gipasundayag sa atong gobyerno sukad pa.

Re: Komentaryo ni Nancy Aguilar

Dakong Kalisod Karon

Ang tagalog nga si Jenny Colmenares, 30 anyos, ug usa ka property consultant, miambit nga usa kuno si Presidente Arroyo sa mga datong mangurakot nga misamot og kadato. Midungag ni si Jenny Colmenares nga mas naglisod ang katawhan karon kung ikompara sa una, tungod gamay ra ang sweldo, mas mahal ang panaliton ug wala’y family planning. Matud pa ni Colmenares, wala siya’y mapili nga labing maayo nilang Arroyo, Erap, Ramos, Aquino, ug Marcos tungod kurakot kuno ang tanang presidente. Mikomento sab siya nga usa nila nagpahimo og mga barko. Para ni Colmenares, si Arroyo ang labing bating presidente kontra nila Erap, Ramos, Aquino, ug Marcos, tungod wala siya’y nabuhat bahin sa krisis nga giatubang sa katilingban karon. Sa tanantanan, misayri si Jenny Colmenares nga grabe gyud ang kalisod karong panahona.

Re: Komentaryo ni Jenny Colmenares

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (6)

1. hingpit (absolute) – Hingpit akong pagtuo sa Ginoo.
2. namatikdan (noticed) – Namatikdan nako ang dakong pag-usab sa imong kinaiya.
3. baklay (hike; walk) – Tungod sa presyo sa plete karon, pagbaklay ang resulta ini.
4. matunhayon (lasting) – Maayo unta nga kini akong trabaho matunhayon.
5. pagsidlit (spurt; squirt) – Wa nako mabantayan ang pagisdlit sa tubig.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (5) / Komento: Lista ni Pigafetta

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (5):

1. tukibon (delve into) - Dapat tukibon nimo ug maayo ang usa ka news story para dili ka tanga tan-awon.
2. hinikawan (devoid) - Ang akong amiga mao'y hinakawan ug kalipay. (?)
3. abay-abay (a friend who is younger than you) - Bisan abay-abay ra siya nako, daghan kog naton-an niya.
4. bul'og (overflow) - Mibul'og iyang kasakit pagkahibaw niya sa nahitabo.
5. kadapilinan (suburb) - Sa kadapilinan ko nagpuyo.

Komento:

Nindot ni siya basahon kay makibaw ko sa mga pulong nga gipanggamit sa atong mga kagikanan. Nakabantay ko nga naay “ch”, “ai”, ug “x” sa karaan nga Binisaya, dili pariha sa modernong Binisaya. Naay mga karaan nga pulong nga layo ra kaayo sa moderno nga pulong. Naa sa’y uban nga karaan nga pulong nga pariha ra sa ilang moderno nga version, kanang wala ju'y kausaban.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (4)

1. tolda (tent) – Naguba among tolda kay kusog kaayo ang uwan.
2. hinulsul (repent) – Grabe iyang paghinulsul kay nakamata siya sa unsa ka bog-at iyang sala.
3. panulundon (inheritance) – Wa niya nakuha iyang panulundon.
4. gidayeg (admire) – Gidayeg gyud niya ang usa ka tawo nga dili maayo ang pamatasan.
5. kahil (orange or grapefruit) – Gihurot niya ang mga kahil.

Press Conference / Tulis

Naa ka sa press conference ni Tomas Osmeña. Dunay gitulis sa may Redemptorist dapit. Imo ba’ng biyaan ang presscon ug adtuon ang tulis?

Akong biyaan ang presscon ug adtuon nako ang pangawat samtang nahitabo pa. Mas paminawon sa mga tawo ang kining istorya-a kontra sa presscon. Naay mga bahin sa istorya nga maka-interes sa tawo ug daghan sad nga mga istorya ang makuha nimo niini, di pariha sa presscon nga pirting laaya.

Baha sa Bogo, Talibon, Iloilo, Tacloban, ug Cebu

Lima ka tig-balita ang absent. Ikaw ra usa ang nahabilin. Naay baha sa Bogo, Talibon,Iloilo, Tacloban, ug Colon. Unsaon nimo pagkuha ug impormasyon sa tanan nga gamit ra ang mga telepono?

Manawag ko sa mga tawo nga naay nahibaw-an sa mga nahitabong baha, pananglitan ang mayor, konsehal, o mga tindahan ba ron. Unya pangutan-on nako sila. Ganahan ko daghan kog tawo nga ma-isturyaan. Manawag ko ug mga kaila nga naa didto. Kung wa man gani, mu-tawag ko sa akong mga kaila nga naay mga kaila didto.

Duha ka News Teams ug Unom ka Panghitabo

Duna’y duha ka news teams ug unom ka panghitabo: Unsa sa unom ang imong pili-on?
pagkalunod sa MV Princess of the Stars sa Romblon
pagkalunod sa MV Tubigon sa Bohol
pagka-crash sa PAL nga eroplano sa Mactan Airbase
naay napaakan sa iro sa Hongkera
brown out sa Pardo
pista sa Minglanilla

Ang pili-on nako kay ang pagkalunod sa MV Tubigon sa Bohol ug ang pagka-crash sa PAL nga eroplano sa Mactan Airbase.

Una, wa nako pili-a ang brown out sa Pardo, ang pista sa Minglanilla, ug ang “dog bite” sa Hongkera kay bisan duol ra ning mga lugara, dili ni mga importante nga balita. Unya, wa sad nako pili-a ang pagkalunod sa MV Princess of the Stars sa Romblon tungod karaan na ni nga balita ug kapoy na paminawon.

Usa sa akong gipili ang pagkalunod sa MV Tubigon sa Bohol kay dako ni nga balita ug importante sad ni kung ikompara sa uban nga panghitabo. Daghan ug lain-lain nga istorya ang makuha nako. Pariha sad akong rason sa pagpili nako sa pagkacrash sa PAL nga eroplano sa Mactan Airbase: importante siya kung ikompara sa uban ug daghan sad nga istorya ang naa. Panagsa ra sad ni mahitabo. Naay ikasulti ang mga tawo bahin ining mga balita-a. Ma-apektohan ug dali ang mga nagtan-aw o naminaw nimo. Naay impact ang mga balita nga ingon ini.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (3)

1. pakighisgot (interview) - Dili lalim buhaton ang pakighisgot.

2. koro (choir) - Gusto siya mu-apil sa koro sa simbahan.

3. makapahimuut (nice; pleasant) - Makapahimuut ang iyang pagkanta.

4. sukut (question; quiz) - Dili nako matubag iyang sukut.

5. garbo (pride) - Lisod i-tumba iyang garbo.

Pakighisgot ni Mdm. Dulce Baricuatro

Pakighisgot ni Mdm. Dulce Baricuatro (audio clip)

Napu Ka Pangutana Alang Sa Santo Papa

1. Daghang daotang tabitabi bahin sa Simbahan Katoliko. Sa imong pagtan-aw, ngano nanghitabo man ni?

2. Kon naa’y usa ka tawo nga gusto nimo i-convert, kinsa man ug ngano?

3. Daghan nangutana, ug usa pud ko nila, asa padulong ang kwarta. Pwede ba ni nimo tubagon?

4. Kon tagaan ka ug lain pa nga kinabuhi, magminyo ba ka?

5. Ngano kani man nga pangkinabuhi imong gipili?

6. Kon matagaan ka ug higayon nga makasturya sa Ginoo, unsa imong una nga pangutana?

7. Para nimo, unsa ma’y malampuson nga kinabuhi?

8. Mu-suporta ba ka ug death penalty?

9. Kon makabotar ka, kinsa imong pilion? Si Obama o si Clinton? Ngano man?

10. Unsa imong pagtan-aw sa gay marriages?

Napu Ka Pangutana Alang Ni Barack Obama

1. Kon mu-sulong ug mu-atake ang mga terorista, unsa imong buhaton apan di man kaha ka mu-sugot ug gubat?

2. Naa ba’y takna sa imong kinabuhi nga nangandoy ka nga natawo ka nga puti ka?

3. Sukad pa sa imong pagkabata, nakahunahuna ba ka maingon-ani ka inig dako na nimo?

4. Kinsa ang imong gi-emulate?

5. Kinsa sa tanang presidente imong paborito?

6. Daghan na ang nagkomento nga dili kuno kaayo klaro ang imong concept sa pag-usab sa Estados Unidos. Unsa imong ikasulti nila?

7. Kon wala midagan pagkapresidente si Hilary Clinton, kuhaon ba nimo siya nga bise presidente?

8. “I will stand with the Muslims should the political winds shift in an ugly direction.” – Ngano nakaingon man ka ani?

9. Para nimo, unsa ma’y malampuson nga kinabuhi?

10. Kinsa-kinsa ang tulo ka tawo nga mihatag ug dakong impluwensya nimo?

Napu Ka Pangutana Alang Ni Ces Drilon

1. Unsa imong ganahan i-sulti sa mga ganahan mahimo’g magbabalita nga nawad-an na ug kadasig tungod sa nahitabo nimo?

2. Unsa ang mausab sa imong pagtrabaho?

3. Naa’y mga tawo nga naghunahuna (ug miingon sab sila) nga gilugos daw ka. Unsa imong ikasulti ana?

4. Naka huna-huna ba ka nga mag-andam para sa bisan unsang kuyaw nga pwedeng mahitabo?

5. Ni-sulay ba ka ug pakig-amigo sa mga nidagit nimo?

6. Naa kay mensahe nila?

7. Unsa imong mga unang nahuna-hunaan pagdagit nila nimo?

8. Unsa o kinsa ang nakapugos nimo ug sukol para mabuhi?

9. Kung kinahanglan, mu-adto pa ba ka ug usab sa Sulu?

10. Sa imong mga sinati uban sa mga Abu Sayyaf, unsa imong mga naton-an?

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (2)

1. mapiog (be shaken; was shaken) – Dili gyud mahimo nga mapiog akong mga tinuohan.

2. hingawat (kleptomaniac) – Sakit ba gyud ang pagka hingawat?

3. masabtonon (understanding) – Masabtonon ba ka nga pagkatawo?

4. takna (hour; moment) – Wa ko’y mabuhat aning takna-a.

5. hulga (menace; threat) – Nakadawat ko ug hulga gikan sa abogado.

Ang Akong Labing Halandumon Na Kasinatian nga Sugbuanon

Katong bata pa ko, kahinumdom ko nga dili gyud ko ganahan mu-sakay ug dyip tungod wa ko kahibalo unsa akong e-ingon kun gusto na ko manaog. Dili kaayo ko kahibalo unsaon makig-sturya sa mga tawo ug binisaya kaniadto ug mauwawon sad ko.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong (1)

1. lumulupyo (resident) – Ang mga lumulupyo sa Capitol mi-reklamo sa ilang barangay captain kabahin sa dengue sa ilang lugar.

2. kaligutgot (grudge) – Dili matimbang ang kaligutgot na akong gi-bati karon sa imong mga binuhatan.

3. lumad (native) – Makaingon gyud ko nga lumad ko sa Cebu City.

4. kinauyokan (core) – Ayaw nalang ko paminawa kay kahibalo ko dili ka makasabot sa kinauyokan sa akong kasing-kasing.

5. ulohan (title) – Unsa man ang ulohan sa imong balak?